“Vergeven is als het vrijlaten van een gevangene en ontdekken dat je zelf die gevangene was” (onbekende bron).
Vergevingsgezindheid
Vergevingsgezindheid betekent openstaan voor vergeving. Als mens vinden we het allemaal wel eens moeilijk om dingen die verkeerd zijn gegaan – door het toedoen van onszelf of van anderen – een plek te geven en te accepteren. We kunnen dan blijven hangen in verwijt, wrok of bitterheid, en daar worden we doorgaans niet gelukkiger van. In alle religies en wijsheidtradities wordt de waarde van vergevingsgezindheid erkend. Hedendaags wetenschappelijk onderzoek bevestigt bovendien dat vergeving een gouden weg is naar gezondheid en welzijn.
Het proces van vergeven blijkt niet altijd gemakkelijk te zijn; het kan soms veel tijd, geduld, moed en bereidheid vragen. De bereidheid tot vergeving of verzoening blijkt echter wel heel duidelijk bij te kunnen dragen aan innerlijke rust en harmonie – op individueel niveau, in groepen en gemeenschappen en m.b.t. de de wereld om ons heen. We kunnen vergevingsgezindheid op drie verschillende manieren beoefenen: naar onszelf toe, in de vorm van vergeving vragen of in het vergeven van anderen. Alle drie deze mogelijkheden kunnen gezien worden als heilzame intenties tot herstel van iets dat beschadigd is geraakt – ‘to repair what’s broken’ zoals de Engelse rockband Coldplay dit verwoordt.
Jezelf vergeven
Als mens maken we allemaal wel eens een fout of een vergissing. We doen domme dingen en maken – achteraf gezien – niet altijd behulpzame beslissingen. We overzien lang niet alles in ons leven en/of raken soms verstrikt in onbehulpzame gewoontepatronen. We kunnen dan gemakkelijk een innerlijke hardheid (naar onszelf toe) cultiveren en daar worden we niet gelukkiger van. Vergevingsgezind zijn naar jezelf toe betekent niet dat je plotseling iets doms zou moeten goedpraten, maar het richt zich meer op de imperfecte mens achter het onbehulpzame gedrag.
Vergeving vragen
We maken soms ook fouten of vergissingen waarbij we anderen schaden of het gevoel hebben anderen niet terecht bejegend te hebben. In dat geval kunnen we vergeving vragen of in eenvoudiger taal ‘Sorry’ zeggen. Of de persoon in kwestie ook werkelijk vergevingsgezind is, is hierin van minder belang. Het is in ieder geval al waardevol ons open te stellen voor verzoening met iemand die mogelijk door ons toedoen gekwetst is. Daarnaast kan de erkenning dat we onjuist gehandeld hebben ervoor zorgen dat we met hernieuwde moed en met meer wijsheid en compassie verder kunnen.
Anderen vergeven
Een derde mogelijkheid voor vergevingsgezindheid is met betrekking tot pijn of leed welke ons – bewust of onbewust – is aangedaan door iemand anders. Soms is het vervolgens mogelijk de relatie te herstellen of te vernieuwen en soms kan het juist wijs en compassievol zijn de relatie verder los te laten maar dan zonder wrok.
